ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ

Abraham Onoriode Oghobase

Metallurgical Practice: Miners, 2019

Τα τοπία και οι μεταλλωρύχοι αποτελούν τμήμα ενός συνόλου έργων που ο Abraham Onoriode Oghobase έχει δημιουργήσει σε διάστημα πολλών ετών. Το έργο αυτό, μια μελέτη του Οροπεδίου Γιος της βορειοκεντρικής Νιγηρίας, αποτελείται από επιμέρους ενότητες, που αποκαλύπτουν διαφορετικές διαστάσεις της ανθρώπινης επίδρασης στη μοναδική τοπογραφία και ιστορία του οροπεδίου με τα απέραντα λιβάδια και τους ηφαιστειακούς βραχώδεις σχηματισμούς, που φέρει τα ανεξίτηλα σημάδια της τρέχουσας ανθρώπινης εξορυκτικής δραστηριότητας -αλλά και αυτή του παρελθόντος.

Εξορυκτικά διαγράμματα από το εγχειρίδιο για μεταλλουργούς που εκδόθηκε το 1912 με τίτλο Rand Metallurgical Practice: Designed as a «Working Tool» and Practical Guide for Metallurgists Upon the Witwatersrand and Other Similar Fields (Λονδίνο, C. Griffin Limited) τοποθετούνται πάνω σε λήψεις φωτογραφιών του καλλιτέχνη από το τοπίο του οροπεδίου Γιος και των μεταλλωρύχων που εργάζονται εκεί. Οι εργάτες κοιτάζουν κατάματα τον φακό με ανένδοτο βλέμμα, καθώς στέκονται μόνοι μπροστά σε μια απέραντη ερημιά. Χάρη σε αυτή την υπέρθεση, τα τεχνικά σχέδια του 20ού αιώνα λειτουργούν ως μια εικονογραφημένη παρουσίαση της εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων τεκμηριώνοντας τις ιμπεριαλιστικές επιδιώξεις της Δύσης σε ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο, από τη λεκάνη Ουιτγουότερσραντ της Νότιας Αφρικής έως το Οροπέδιο Γιος της Νιγηρίας. Τα διαγράμματα και τα σχέδια δίνουν την εντύπωση ότι βαραίνουν τους Αφρικανούς εργάτες, καθώς αυτοί συνεχίζουν τη δική τους τοπική παρασιτική εκδοχή της εκμετάλλευσης της γης τους από τους αποικιοκράτες κατά το παρελθόν. 

Στην καλλιτεχνική του πρακτική, ο Oghobase διερευνά συχνά το ζήτημα της ταυτότητας σε σχέση με κοινωνικοοικονομικές και ιστορικές γεωγραφίες. Όπως το θέτει ο ίδιος: «Αναζητώ διαρκώς πράγματα που θα προσθέσουν πολλαπλά στρώματα και θα δώσουν στις ιδέες μου μια σφαιρική και τεκμηριωμένη ερμηνεία. Η εικόνα δεν αρκεί από μόνη της, εξ ου και ήταν φυσικό να δημιουργήσω επίσης εγκαταστάσεις και αντικείμενα. Μοιάζει κάπως με μια ανθρωπολογικού τύπου δραστηριότητα». 

Το έργο του, το οποίο συχνά αναφέρεται στη μετα-αποικιακή συνθήκη της Αφρικής, κινητοποιεί την ποιητική των φασματικών εικόνων και τις υφές των λεπτών αρχειακών υλικών, για να αποκαλύψει λανθάνοντα στρώματα συναισθήματος, που κρύβονται κάτω από τις κυρίαρχες, αντικειμενικοποιημένες ιστορικές αφηγήσεις. Οι φωτογραφίες του Oghobase καταγράφουν επίσης την περιβαλλοντική καταστροφή στο οροπέδιο Γιος. Σε κάθε φωτογραφία, το σώμα του μεταλλωρύχου γίνεται σχεδόν ένα με τη γη που εξορύσσει και σκάβει για -πρωτίστως- κασσίτερο. Λίμνες και ρεματιές σημαδεύουν το οροπέδιο. Εγκαταλελειμμένες σιδηροδρομικές γραμμές σκουριάζουν παρατημένες. 

Ξεδιπλώνοντας αφηγήσεις για τις δομές εξουσίας και την οικολογική καταστροφή στα υποβλητικά τοπία του, ο Oghobase αποκαλύπτει με μετρημένο τρόπο πώς η εξόρυξη των φυσικών πόρων και η βία διαμόρφωσαν και διαμορφώνουν τη γεωγραφία και τις αντιλήψεις για την ήπειρο από την οποία κατάγεται. Ταυτόχρονα, η αντίστιξη παρελθόντος και παρόντος στην ίδια φωτογραφία, υποδεικνύει μια πιο πολυεπίπεδη σύνθεση ιστορικών και πολιτικών δυνάμεων. 

Στις σειρές του με τα τοπία και τους μεταλλωρύχους, ο παραλληλισμός ανθρώπου-γης αναδεικνύεται εντονότερος από ποτέ. Η ύπαρξη ως κοινωνία. Πώς να συνυπάρξουμε με τη γη που κατοικούμε, πώς να φανταστούμε νέους τρόπους αλληλεπίδρασης, οι οποίοι δεν θα βασίζονται αποκλειστικά στην εκμετάλλευση, στην εκσκαφή, στην εξόρυξη. Είναι άραγε η συλλογική ύπαρξη, όπως αυτή που περιγράφεται στην Υπόθεση της Γαίας, σύμφωνα με την οποία ο πλανήτης μας είναι ένας ενιαίος, ζωντανός οργανισμός σαν το ανθρώπινο σώμα το κατάλληλο μοντέλο; Μια συμβιωτική, αντί για μια αέναα εκμεταλλευτική σχέση; Θα μείνουμε απαθείς θεατές ή θα αλλάξουμε τον τρόπο ζωής μας, ώστε να εναρμονιστεί περισσότερο με τον κόσμο γύρω μας; 

ΧΩΡΟΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

BEING AS COMMUNION

Η κεντρική έκθεση της 8ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης προτείνει μια επανεξέταση: μια επανεξέταση της ζωής ως κοινωνίας, αλλά και της συν-ύπαρξης ως ένα εργαλείο για την αντιμετώπιση των πολλαπλών κρίσεων που βιώνουμε. Το ζήτημα της συν-ύπαρξης εξετάζεται  μέσα από τα έργα 28 καλλιτεχνών/έχνιδων που εστιάζουν σε ποικίλες μορφές συνδιαλλαγής μεταξύ διαφορετικών υποκείμενων, ζώντων και νεκρών, ειδών και περιβαλλόντων. Η έμφαση μετατίθεται πια στις πρακτικές της φροντίδας, της αγάπης, του μοιράσματος, της αλληλοϋποστήριξης και της συμπεριληπτικότητας ως στάσεις ζωής. Καλλιτεχνικές ομάδες, και καλλιτέχνες/ιδες ερευνούν τις επιπτώσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας σε οικοσυστήματα που απειλούνται, τα πιθανά σενάρια βιώσιμης αλλά και ομαλής συμβίωσης, και τον βαθμό στον οποίο μπορούμε να μάθουμε να μην επιβάλλουμε τον εαυτό μας στον κόσμο γύρω μας.

04.03 –
21.05.2023

MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Πολυχώρος Πολιτισμού Ισλαχανέ, Επταπύργιο, Γενί Τζαμί, Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, Γυάλινο περίπτερο «Κήπου Γλυπτών» (παραλία), Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης (κτίριο Μ2)

Η κεντρική έκθεση της 8ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης προτείνει μια επανεξέταση: μια επανεξέταση της ζωής ως κοινωνίας, αλλά και της συν-ύπαρξης ως ένα εργαλείο για την αντιμετώπιση των πολλαπλών κρίσεων που βιώνουμε. Το ζήτημα της συν-ύπαρξης εξετάζεται  μέσα από τα έργα 28 καλλιτεχνών/έχνιδων που εστιάζουν σε ποικίλες μορφές συνδιαλλαγής μεταξύ διαφορετικών υποκείμενων, ζώντων και νεκρών, ειδών και περιβαλλόντων. Η έμφαση μετατίθεται πια στις πρακτικές της φροντίδας, της αγάπης, του μοιράσματος, της αλληλοϋποστήριξης και της συμπεριληπτικότητας ως στάσεις ζωής. Καλλιτεχνικές ομάδες, και καλλιτέχνες/ιδες ερευνούν τις επιπτώσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας σε οικοσυστήματα που απειλούνται, τα πιθανά σενάρια βιώσιμης αλλά και ομαλής συμβίωσης, και τον βαθμό στον οποίο μπορούμε να μάθουμε να μην επιβάλλουμε τον εαυτό μας στον κόσμο γύρω μας.

04.03 –
21.05.2023

MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Πολυχώρος Πολιτισμού Ισλαχανέ, Επταπύργιο, Γενί Τζαμί, Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, Γυάλινο περίπτερο «Κήπου Γλυπτών» (παραλία), Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης (κτίριο Μ2)

ΕΚΘΕΣΕΙΣ

PROJECTS

09.02 –
30.04.2023

Μία συλλογική πρόταση επιμελητών και επιμελητριών του MOMus

21.12.2022 –
21.05.2023

MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη

09.02 –
30.04.2023

Μία συλλογική πρόταση επιμελητών και επιμελητριών του MOMus

09.02 –
30.04.2023

Μία συλλογική πρόταση επιμελητών και επιμελητριών του MOMus

21.12.2022 –
21.05.2023

MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη

BIENNALE 8

ΓΕΩΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

Η ανταλλαγή ιδεών, αξιών και κανόνων μέσα σε ένα πλαίσιο διαπραγματεύσεων και συγκρούσεων πολιτισμικής, γεωγραφικής και πολιτικής φύσης είναι το κεντρικό ενδιαφέρον της «γεωκουλτούρας» ως όρου των πολιτικών και κοινωνικών επιστημών. Στον άξονα αυτόν, η 8η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης στρέφει το ενδιαφέρον στους όρους «γη» και «κουλτούρα» και συναρτά την καλλιέργεια της γης με την κουλτούρα ως ένα σύνολο πόρων, κειμένων και πρακτικών που διατίθενται στον άνθρωπο για να κατανοήσει τον κόσμο και να δράσει μέσα σε αυτόν. Διερευνά ζητήματα μνήμης, ιστορίας και διαχείρισης τόσο τ ου φυσικού όσο και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος μέσα στις συνθήκες κλιματικής, οικονομικής και προσφυγικής κρίσης.

Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες εστιάζουν σε ιστορίες τόπων και ανθρώπων, θίγουν ζητήματα ταυτότητας, ηθικής, δικαίου και βιωσιμότητας, προτείνουν αυτοσχέδιες οικολογικές τεχνολογίες, διερευνούν δυνατότητες συλλογικής ύπαρξης, διερωτούν για τα συστήματα με τα οποία οργανώνεται η παραγωγή, η κατανάλωση και η κερδοφορία, κάνουν πράξη ιδέες κοινής χρήσης πόρων και ισότιμης διαβίωσης και τρόπους επανεκτίμησης της εμπορευματοποίησης της ανθρώπινης και εν γένει έμβιας ζωής. Η φαντασία που διατρέχει τα έργα τους αναδεικνύεται σε κρίσιμο παράγοντα για τη δυνατότητα να φανταστεί ο καθένας μας διαφορετικές εκδοχές του μέλλοντος.

Πιστεύοντας ότι η τέχνη διευρύνει την κατανόηση του κόσμου, η 8η Μπιενάλε δεν επιδιώκει μόνο να αφυπνίσει την περιβαλλοντική μας συνείδηση, αλλά και να πολλαπλασιάσει τις δυνατότητες του μέλλοντος με νέες διεκδικήσεις και οράματα. Η 8η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης φιλοδοξεί να γίνει μια πράξη επικοινωνίας με τον κόσμο, μια πράξη δικαιοσύνης και ελευθερίας, εμπιστοσύνης και προοδευτικής σκέψης.

Η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης), διοργανώνεται από το MOMus και υλοποιείται από το MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης.

Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες εστιάζουν σε ιστορίες τόπων και ανθρώπων, θίγουν ζητήματα ταυτότητας, ηθικής, δικαίου και βιωσιμότητας, προτείνουν αυτοσχέδιες οικολογικές τεχνολογίες, διερευνούν δυνατότητες συλλογικής ύπαρξης, διερωτούν για τα συστήματα με τα οποία οργανώνεται η παραγωγή, η κατανάλωση και η κερδοφορία, κάνουν πράξη ιδέες κοινής χρήσης πόρων και ισότιμης διαβίωσης και τρόπους επανεκτίμησης της εμπορευματοποίησης της ανθρώπινης και εν γένει έμβιας ζωής. Η φαντασία που διατρέχει τα έργα τους αναδεικνύεται σε κρίσιμο παράγοντα για τη δυνατότητα να φανταστεί ο καθένας μας διαφορετικές εκδοχές του μέλλοντος.

Πιστεύοντας ότι η τέχνη διευρύνει την κατανόηση του κόσμου, η 8η Μπιενάλε δεν επιδιώκει μόνο να αφυπνίσει την περιβαλλοντική μας συνείδηση, αλλά και να πολλαπλασιάσει τις δυνατότητες του μέλλοντος με νέες διεκδικήσεις και οράματα. Η 8η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης φιλοδοξεί να γίνει μια πράξη επικοινωνίας με τον κόσμο, μια πράξη δικαιοσύνης και ελευθερίας, εμπιστοσύνης και προοδευτικής σκέψης.

Η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης), διοργανώνεται από το MOMus και υλοποιείται από το MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης.