«Είδα το Άλεφ απ’ όλα τα πρίσματα, είδα τη γη μέσα στο Άλεφ και, ξανά, μέσα στη γη το Άλεφ και μέσα στο Άλεφ τη γη, είδα το πρόσωπό μου και τα σωθικά μου, είδα το πρόσωπό σου και ζαλίστηκα κι έκλαψα, γιατί τα μάτια μου είχαν δει αυτό το μυστικό και επαγωγικό πράγμα που οι άνθρωποι έχουν καπηλευτεί τ’ όνομά του, μα που κανένας απ’ αυτούς δεν το ’χει δει ποτέ: το ασύλληπτο σύμπαν». 

Xόρχε Λουίς Μπόρχες

Όπως έγραψε ο Μπόρχες, το πρώτο γράμμα της αλφαβήτου, το άλεφ/άλφα, είναι η αρχή των πάντων και εμπεριέχει όλη τη γνώση του κόσμου. Η Radivojevic εκκινεί από αυτό και διηγείται τις ιστορίες της. Ο Αργεντίνος συγγραφέας και το Άλεφ του αποτελούν για εκείνη πηγή έμπνευσης και επιφάνεια προβολής συνειρμών με ύψιστη επιθυμία μια ελεύθερη απόδοση.

Δομημένο σαν παιχνίδι μέσα σε λαβύρινθο με κέντρο την αιωνιότητα, το Aleph της Radivojevic μοιάζει με στοχαστικό κολάζ περιήγησης, με λεύκωμα εικόνων και ήχων για το για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Είναι ένα ημερολόγιο καταγραφής ονείρων, ένα ντοκιμαντέρ με στοιχεία μαγικού ρεαλισμού, σχηματισμένο από θραύσματα εμπειριών, ιστοριών, ανησυχιών και σκέψεων των πρωταγωνιστών. Όλα αυτά διασκορπισμένα μεταξύ δέκα χωρών, πέντε ηπείρων και διάφορων γλωσσών, σε διαρκή όμως αλληλεπίδραση μεταξύ τους.

Το Aleph θα μπορούσε να θεωρηθεί μωσαϊκό ταινιών μικρού μήκους, συνδεδεμένων μεταξύ τους μέσω της κοινής αφήγησης. Αποτελεί ταυτόχρονα και μια ενιαία ταινία, στυλιστικά και αφηγηματικά πολυμορφική αλλά παράλληλα συμπαγή. Κάθε μέρος της είναι γυρισμένο με διαφορετικό τρόπο και φαίνεται να έχει διαφορετικές επιρροές, όλα όμως τα κομμάτια ρέουν το ένα μέσα στο άλλο ανεμπόδιστα, χωρίς οι συνδέσεις μεταξύ τους να είναι γραμμικές και προφανείς.

Η σκηνοθέτης δεν κατέχει θέση εξουσίας στο ξετύλιγμα των ιστοριών, αντίθετα, κάθε άτομο που συμμετέχει συνδημιουργεί, και ενώ πρωταγωνιστεί στην εκάστοτε δική του ιστορία, είναι συγχρόνως μέρος του ευρύτερου αφηγήματος. Όλοι, μαζί και ξεχωριστά, βιώνουν την εμπειρία της ύπαρξης, χωρίς πριν και μετά, χωρίς αρχή και τέλος, με παρατακτικούς και όχι αντιθετικούς συνδέσμους ανάμεσα στο τώρα και το πάντα.

Μια γυναίκα χάνεται μέσα σ’έναν πίνακα. Μια κοπέλα στο Μπουένος Άιρες υποφέρει, ανίκανη να νιώσει οτιδήποτε, ενώ ένα κορίτσι στην άλλη άκρη του κόσμου δεν αντέχει που νιώθει πολύ και πολλά. Ένας οδηγός της ερήμου περιπλανιέται στους αμμώδεις λαβυρίνθους της Αλγερίας, και στη Νέα Υόρκη ένας άνδρας συζητά με μια γυναίκα για την καριέρα του ως ηθοποιού, και τη ζωή του στη φυλακή, στη Νότιο Αφρική δύο πανομοιότυπα δίδυμα συνομιλούν ντυμένα με ασορτί στολές ζέβρας. Διάφορα ζώα εμφανίζονται σε μια διατομή του διαστήματος. Μεταξύ άλλων. Και ξανά η γυναίκα που χάθηκε κάποτε μέσα σ’ έναν πίνακα.

Άνθρωποι, ζώα και τόποι, πορεύονται ως οδηγητές και οδηγούμενοι στην εξερεύνηση της συνέχειας του σύμπαντος. Μιας (της) συνέχειας που δεν αποτελεί μονάχα περιεχόμενο, αλλά και την ίδια τη φόρμα στο έργο. Στο Aleph η απογύμνωση από την ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας που χαρίζει η τεχνολογία και η βίαιη πίστη στη διαρκή πρόοδο, φέρνουν την ύπαρξη ξανά ένα βήμα πιο κοντά στο στοιχειώδες και το μαγικό. Στο Aleph η απουσία απαντήσεων και το πεπερασμένο της ανθρώπινης ύπαρξης δεν εξετάζονται ως προβλήματα προς επίλυση αλλά ως δεδομένα από τη βεβαιότητα των οποίων αντλεί κανείς παρηγοριά.

Αν το Aleph ήταν συντακτικό φαινόμενο, θα ήταν ασύνδετο σχήμα. Όσα ενώνονται, παρατίθενται το ένα πλάι στο άλλο, είναι ομοειδή και αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο. Δεν μεσολαβεί κάποια λέξη ανάμεσά τους, παρά μόνο το κόμμα. Το νόημα βρίσκεται πάνω απ’ όλα στη συνύπαρξή τους και όχι σε συσχετισμούς αιτιώδεις ή χρονικούς.