ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ

Άγγελος Πλέσσας

Homο Noosphericus-a path for a new being, 2023

Ο Άγγελος Πλέσσας ερευνά τους τρόπους με τους οποίους η τεχνολογία του διαδικτύου επηρεάζει και επαναπροσδιορίζει την ανθρώπινη ύπαρξη και αλληλεπίδραση. Η βιωμένη εμπειρία της μετάβασης του Παγκόσμιου Δικτύου στον σημερινό θηριώδη κυβερνητικό ιστό τροφοδοτεί το έργο του, από περφόρμανς μέχρι διαδραστικές ιστοσελίδες, υβριδικά βίντεο, υφασμάτινα γλυπτά και δημόσια έργα neon. Η σκέψη πως στην τεχνολογία διαφαίνεται μια μυστικιστική πλευρά τον οδήγησε να αναζητήσει το στοιχείο της πνευματικότητας σε αυτήν και να εμβαθύνει σε ένα ευρύ σύνολο κοσμολογιών.

Με αφορμή τη συνύπαρξη του έργου του με τα ιερατικά άμφια στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, ο Πλέσσας ενεργοποιεί για μια ακόμη φορά σημεία κοινής διασύνδεσης μεταξύ ιστορικών και σύγχρονων τελετουργιών και φωτίζει πτυχές της πνευματικότητας στην πολιτισμική ετερογένεια. Στα χαρακτηριστικά υφασμάτινα έργα του Πλέσσα, τα σύμβολα και τα χρώματα αποτελούν ένα οικειοποιημένο λεξιλόγιο που προέρχεται από το παγκόσμιο λεξικό της ηλεκτρονικής επικοινωνίας –emojis, emoticons–, την κυβερνοαισθητική και τους διάφορους παγανισμούς που έχει μελετήσει. Κάθε μπάλωμα πάνω στο ύφασμα λειτουργεί σαν φυλαχτό και συμβολίζει κάθε φορά τη διαφορετική κατάσταση που επιθυμεί να προσελκύσει: φιλοξενία, αδελφότητα, ευημερία, γενναιοδωρία. Σε ένα απέραντο πεδίο πιθανών συσχετισμών, η παραπάνω εικονογραφία συνδιαλέγεται με το αντίστοιχο λεξιλόγιο των ενδυμάτων και των αντικειμένων του βυζαντινού κόσμου που εκτίθεται στον ίδιο χώρο.

Ο Πλέσσας εστιάζοντας σε θέματα συνδεσιμότητας, κοινωνικών σχέσεων και ταυτότητας, επικεντρώνεται στη δικτύωση της ψηφιακής μας ζωής και της ζωής μας εκτός δικτύου με τρόπους που μας κάνουν να κατανοήσουμε και τις δύο καταστάσεις. Σε ένα σύντομο βίντεο που προέκυψε από τον διάλογο σύγχρονου και βυζαντινού κόσμου, ο Πλέσσας καταπιάνεται με σημαντικές ιστορικές προσωπικότητες, όπως την Υπατία της Αλεξάνδρειας και τον Μιχαήλ Ψελλό. Σε αυτό το βίντεο ερευνά τις προοδευτικές πρακτικές και γνώσεις που αναπτύχθηκαν τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, αλλά και έναν σύγχρονο τεχνο-παγανισμό που αναπτύσσεται μέσα από την αισθητική και τις τελετουργίες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Τι είναι όμως το Homo Noosphericus; Μήπως υπήρξε στο Βυζάντιο; Μήπως υπάρχει σήμερα; Ή θα υπάρξει σε πολλά χρόνια από τώρα;

Αναφερόμενος στο νοητικό πεδίο της Γης, ο όρος «νοόσφαιρα» επινοήθηκε στις αρχές του εικοστού αιώνα από τον Γάλλο φιλόσοφο και παλαιοντολόγο Teilhard de Chardin και τον Ρώσο γεωχημικό Vladimir Verdansky. Η νοόσφαιρα επινοήθηκε ως μια περαιτέρω εξέλιξη της βιόσφαιρας, ένα νέο στρώμα της πλανητικής διάνοιας της ανθρωπότητας. Επειδή η ανθρώπινη γνώση συνδέεται όλο και περισσότερο με την τεχνολογική ανάπτυξη, μπορεί να υποστηριχθεί ότι οποιαδήποτε σημαντική ανακάλυψη στη συλλογική συνείδηση ​​συνεπάγεται αναγκαστικά κάποια συνέργεια μεταξύ ζωής και τεχνολογίας. Από αυτή την αρχή, ξεκίνησε η Νοοσφαιρική Κοινότητα (The Noospheric Society) το 2017. Ένα έργο που αποσκοπεί στην αποκατάσταση των όντων που διακατέχονται από ένα τεχνολογικό «κακό μάτι».

Η εκτεταμένη συμβίωση στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης έχει φέρει πολλές αλλαγές στη συμπεριφορά μας, ανάμεσα τους και μια τεχνο-δεισιδαιμονία και ένα νέο τεχνο-παγανισμό που λαμβάνει πια κεντρική θέση στην καλλιτεχνική έρευνα του Πλέσσα. Αυτή η νέα φάση στην πνευματικότητα που προέρχεται από μια υποκουλτούρα του διαδικτύου φωτίζει νέες «οντολογικές προεκτάσεις» προς ένα νέο είδος μεσσιανικής σωτηρίας και κάθαρσης. Οι χρήστες χρησιμοποιούν το «ατμοσφαιρικό» λογισμικό για να αναστήσουν αρχαία συστήματα και φολκ πεποιθήσεις, που έχουν ξεθωριάσει από την ιστορία, επανατοποθετώντας τα ως ένα ισχυρό παρόν στη δυστοπική πραγματικότητα. Η μαγεία αντικαθιστά την επιστήμη, η πίστη αντικαθιστά τη γνώση, η τελετουργία αντικαθιστά τη λογική συνήθεια.

Σε αυτήν τη συνεχώς εναλλασσόμενη και συσσωρευμένη πραγματικότητα, πάντα εντός και εκτός δικτύου, μπορούμε να βρούμε μια νέα κατάσταση ώστε να καλλιεργήσουμε συνειδητά νέες δικτυωμένες μορφές κοινοτικής γνώσης και πνευματικής προόδου; Μπορούμε να φτάσουμε στη νοοσφαιρική πραγμάτωση;

ΧΩΡΟΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

BEING AS COMMUNION

Η κεντρική έκθεση της 8ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης προτείνει μια επανεξέταση: μια επανεξέταση της ζωής ως κοινωνίας, αλλά και της συν-ύπαρξης ως ένα εργαλείο για την αντιμετώπιση των πολλαπλών κρίσεων που βιώνουμε. Το ζήτημα της συν-ύπαρξης εξετάζεται  μέσα από τα έργα 28 καλλιτεχνών/έχνιδων που εστιάζουν σε ποικίλες μορφές συνδιαλλαγής μεταξύ διαφορετικών υποκείμενων, ζώντων και νεκρών, ειδών και περιβαλλόντων. Η έμφαση μετατίθεται πια στις πρακτικές της φροντίδας, της αγάπης, του μοιράσματος, της αλληλοϋποστήριξης και της συμπεριληπτικότητας ως στάσεις ζωής. Καλλιτεχνικές ομάδες, και καλλιτέχνες/ιδες ερευνούν τις επιπτώσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας σε οικοσυστήματα που απειλούνται, τα πιθανά σενάρια βιώσιμης αλλά και ομαλής συμβίωσης, και τον βαθμό στον οποίο μπορούμε να μάθουμε να μην επιβάλλουμε τον εαυτό μας στον κόσμο γύρω μας.

04.03 –
21.05.2023

MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Πολυχώρος Πολιτισμού Ισλαχανέ, Επταπύργιο, Γενί Τζαμί, Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, Γυάλινο περίπτερο «Κήπου Γλυπτών» (παραλία), Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης (κτίριο Μ2)

Η κεντρική έκθεση της 8ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης προτείνει μια επανεξέταση: μια επανεξέταση της ζωής ως κοινωνίας, αλλά και της συν-ύπαρξης ως ένα εργαλείο για την αντιμετώπιση των πολλαπλών κρίσεων που βιώνουμε. Το ζήτημα της συν-ύπαρξης εξετάζεται  μέσα από τα έργα 28 καλλιτεχνών/έχνιδων που εστιάζουν σε ποικίλες μορφές συνδιαλλαγής μεταξύ διαφορετικών υποκείμενων, ζώντων και νεκρών, ειδών και περιβαλλόντων. Η έμφαση μετατίθεται πια στις πρακτικές της φροντίδας, της αγάπης, του μοιράσματος, της αλληλοϋποστήριξης και της συμπεριληπτικότητας ως στάσεις ζωής. Καλλιτεχνικές ομάδες, και καλλιτέχνες/ιδες ερευνούν τις επιπτώσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας σε οικοσυστήματα που απειλούνται, τα πιθανά σενάρια βιώσιμης αλλά και ομαλής συμβίωσης, και τον βαθμό στον οποίο μπορούμε να μάθουμε να μην επιβάλλουμε τον εαυτό μας στον κόσμο γύρω μας.

04.03 –
21.05.2023

MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Πολυχώρος Πολιτισμού Ισλαχανέ, Επταπύργιο, Γενί Τζαμί, Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, Γυάλινο περίπτερο «Κήπου Γλυπτών» (παραλία), Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης (κτίριο Μ2)

ΕΚΘΕΣΕΙΣ

PROJECTS

09.02 –
30.04.2023

Μία συλλογική πρόταση επιμελητών και επιμελητριών του MOMus

21.12.2022 –
21.05.2023

MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη

09.02 –
30.04.2023

Μία συλλογική πρόταση επιμελητών και επιμελητριών του MOMus

09.02 –
30.04.2023

Μία συλλογική πρόταση επιμελητών και επιμελητριών του MOMus

21.12.2022 –
21.05.2023

MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη

BIENNALE 8

ΓΕΩΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

Η ανταλλαγή ιδεών, αξιών και κανόνων μέσα σε ένα πλαίσιο διαπραγματεύσεων και συγκρούσεων πολιτισμικής, γεωγραφικής και πολιτικής φύσης είναι το κεντρικό ενδιαφέρον της «γεωκουλτούρας» ως όρου των πολιτικών και κοινωνικών επιστημών. Στον άξονα αυτόν, η 8η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης στρέφει το ενδιαφέρον στους όρους «γη» και «κουλτούρα» και συναρτά την καλλιέργεια της γης με την κουλτούρα ως ένα σύνολο πόρων, κειμένων και πρακτικών που διατίθενται στον άνθρωπο για να κατανοήσει τον κόσμο και να δράσει μέσα σε αυτόν. Διερευνά ζητήματα μνήμης, ιστορίας και διαχείρισης τόσο τ ου φυσικού όσο και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος μέσα στις συνθήκες κλιματικής, οικονομικής και προσφυγικής κρίσης.

Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες εστιάζουν σε ιστορίες τόπων και ανθρώπων, θίγουν ζητήματα ταυτότητας, ηθικής, δικαίου και βιωσιμότητας, προτείνουν αυτοσχέδιες οικολογικές τεχνολογίες, διερευνούν δυνατότητες συλλογικής ύπαρξης, διερωτούν για τα συστήματα με τα οποία οργανώνεται η παραγωγή, η κατανάλωση και η κερδοφορία, κάνουν πράξη ιδέες κοινής χρήσης πόρων και ισότιμης διαβίωσης και τρόπους επανεκτίμησης της εμπορευματοποίησης της ανθρώπινης και εν γένει έμβιας ζωής. Η φαντασία που διατρέχει τα έργα τους αναδεικνύεται σε κρίσιμο παράγοντα για τη δυνατότητα να φανταστεί ο καθένας μας διαφορετικές εκδοχές του μέλλοντος.

Πιστεύοντας ότι η τέχνη διευρύνει την κατανόηση του κόσμου, η 8η Μπιενάλε δεν επιδιώκει μόνο να αφυπνίσει την περιβαλλοντική μας συνείδηση, αλλά και να πολλαπλασιάσει τις δυνατότητες του μέλλοντος με νέες διεκδικήσεις και οράματα. Η 8η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης φιλοδοξεί να γίνει μια πράξη επικοινωνίας με τον κόσμο, μια πράξη δικαιοσύνης και ελευθερίας, εμπιστοσύνης και προοδευτικής σκέψης.

Η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης), διοργανώνεται από το MOMus και υλοποιείται από το MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης.

Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες εστιάζουν σε ιστορίες τόπων και ανθρώπων, θίγουν ζητήματα ταυτότητας, ηθικής, δικαίου και βιωσιμότητας, προτείνουν αυτοσχέδιες οικολογικές τεχνολογίες, διερευνούν δυνατότητες συλλογικής ύπαρξης, διερωτούν για τα συστήματα με τα οποία οργανώνεται η παραγωγή, η κατανάλωση και η κερδοφορία, κάνουν πράξη ιδέες κοινής χρήσης πόρων και ισότιμης διαβίωσης και τρόπους επανεκτίμησης της εμπορευματοποίησης της ανθρώπινης και εν γένει έμβιας ζωής. Η φαντασία που διατρέχει τα έργα τους αναδεικνύεται σε κρίσιμο παράγοντα για τη δυνατότητα να φανταστεί ο καθένας μας διαφορετικές εκδοχές του μέλλοντος.

Πιστεύοντας ότι η τέχνη διευρύνει την κατανόηση του κόσμου, η 8η Μπιενάλε δεν επιδιώκει μόνο να αφυπνίσει την περιβαλλοντική μας συνείδηση, αλλά και να πολλαπλασιάσει τις δυνατότητες του μέλλοντος με νέες διεκδικήσεις και οράματα. Η 8η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης φιλοδοξεί να γίνει μια πράξη επικοινωνίας με τον κόσμο, μια πράξη δικαιοσύνης και ελευθερίας, εμπιστοσύνης και προοδευτικής σκέψης.

Η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης), διοργανώνεται από το MOMus και υλοποιείται από το MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης.