ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ

Cevdet Erek

Στης Θεσσαλονίκης τις Δύο Αυλές / Selanik’te var iki avlu, 2023

Οι αυλές εμφανίζονται συχνά στο έργο του Cevdet Erek, και τα έργα του Cevdet Erek συχνά κάνουν την εμφάνιση τους σε αυλές. Εγγράφονται στην τέχνη του σε πολλά διαφορετικά επίπεδα, πρωτίστως όμως ως αρχιτεκτονικοί και ηχητικοί χώροι: μέρη με ρυθμό, με επαναλήψεις και επανεμφανίσεις. Οι αυλές που ανέκαθεν λειτουργούσαν και ως χώροι ανθρώπινης συνάθροισης, κρυφοί ή οικείοι, μέρη που χαρακτηρίζονται από μια εσωτερικότητα. Και αυτό έχει σημασία, διότι τα έργα του Erek συχνά προσκαλούν τους ανθρώπους να συγκεντρωθούν τυχαία, σαν να ήταν πάντοτε γραφτό τους να συνευρεθούν, για να ακούσουν, να αλληλεπιδράσουν, να είναι φυσικά παρόντες.

Στη Θεσσαλονίκη, ο Erek επιλέγει να παρουσιάσει μια φανταστική σύνδεση μεταξύ δύο αυλών και δύο γλυπτικών παρεμβάσεων: το ένα έργο τοποθετείται στο μικρότερο αίθριο του Βυζαντινού Μουσείου, ενώ το άλλο εγκαθίσταται στην αυλή του Αρχαιολογικού Μουσείου. Το καθένα συμβαδίζει με την αρχιτεκτονική που το περιβάλλει, ανεξάρτητο αλλά ταυτόχρονα ενταγμένο στο σύνολο, δίνοντας την αίσθηση ότι κάτι του λείπει, ότι λαχταρά να συνενωθεί με το άλλο του μισό. Αυτά τα γλυπτικά υβρίδια, που μοιάζουν με στήλες που έχουν όμως αποστερηθεί τη λειτουργικότητά τους, μοιράζονται την ίδια γλυπτική γλώσσα, μια συλλογή των «παιχνιδιάρικων» αρχιτεκτονικών στοχασμών του Erek, που παραπέμπουν στα στοιχεία αυτά των πόλεων που τις καθιστούν ανθρώπινες: ένα μικρό μπαλκόνι με θέα, μια σκάλα που οδηγεί προς τα πάνω, αλληλοεπικαλυπτόμενες υλικότητες, ιστορικά ή σύγχρονα σκαλίσματα, κείμενα χαραγμένα σε τοίχους πόλεων, στρώματα της άναρχης νεωτερικότητας και πολλών άλλων ενδιάμεσα. Στο έργο του Στης Θεσσαλονίκης τις δυο αυλές / Selanik’te var iki avlu έχουν προσχωρήσει όλα αυτά και πολλά άλλα στοιχεία. Κάθε κατασκευή δανείζεται στοιχεία από διαφορετικές περιόδους της αρχιτεκτονικής ζωής της πόλης. Φτιαγμένες από μάρμαρο, τούβλο (από τον προμηθευτή του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού), ξύλο, τσιμέντο, οι κατασκευές ανακυκλώνουν τις αισθητηριακές και βιωματικές εμπειρίες της ζωής σε αυτήν την πόλη, όπως και σε άλλες, αλλού, με τις οποίες μοιράζονται κοινές ιστορικές διαστρωματώσεις – Αρχαιότητα, Ρωμαϊκή, Βυζαντινή και Οθωμανική περίοδος, σύγχρονη εποχή.

Οι στήλες αποτελούν πράγματι σύνηθες στοιχείο στο έργο του Cevdet Erek. Για την ακρίβεια, όπως και οι αυλές, προσφέρουν στήριξη στα αρχιτεκτονικά οικοδομήματα, παράλληλα όμως αποτελούν παραδείγματα λειτουργικών και μορφολογικών ρυθμών. Αυτές οι δύο υβριδικές κολώνες, όμως, στέκονται έρημες, σαν εγκαταλελειμμένες, ή ίσως κωμικοτραγικά αποκομμένες και ασταθείς, χωρίς να στηρίζουν τίποτα και κανέναν. Δύο γλυπτικές μορφές, των οποίων η ενότητα έχει διαρραγεί. Δεδομένου ότι στέκονται σε δύο μουσεία που αποτελούν τους πυλώνες των εθνικών αφηγήσεων της πόλης, οι στήλες υποδηλώνουν ότι η ιστορία δεν είναι τόσο εύκολο να χωριστεί σε ξεκάθαρες περιόδους και ότι ενώ μπορεί να επιθυμούν τη σύνδεση και τη συνένωση, θέλοντας να υποστηρίξουν η μία την άλλη, ο διαχωρισμός και η αδυναμία τους να το πράξουν είναι αποτέλεσμα μιας αυθαίρετης επιβολής. Οι ιστορικές αφηγήσεις είναι, μοιάζουν να υποδηλώνουν τα δύο έργα, πιο ρευστές.

Οι στήλες L και R προβάλλουν τις λεπτές ομοιότητες και διαφορές τόσο μεταξύ τους όσο και με τις αυλές που τις φιλοξενούν. Αυτό το παιχνίδι επανάληψης και διαφοράς αναδεικνύεται από τη Στήλη L (στο Αρχαιολογικό Μουσείο), η οποία απαιτεί τη φυσική και ηχητική εγγύτητα, ενώ η Στήλη R (στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού) είναι ορατή μόνο από απόσταση, μέσα από τα γυάλινα παράθυρα περιμετρικά της αυλής. Και οι δύο κατασκευές παραπέμπουν, επαναλαμβάνουν, απηχούν την αρχιτεκτονική τεχνοτροπία και τα υλικά της κάθε αυλής. Μοιάζει σαν να μπορούσαν να βρίσκονταν εκεί εξαρχής, ως αναπόσπαστα στοιχεία των αρχιτεκτονικών σχεδίων των δύο κτιρίων. Κι όμως, στέκονται εκεί για πάντα ή για λίγο μόνο, χωρίς λόγο και αιτία, σαν αξιοθαύμαστα απομεινάρια που αντέχουν στωικά, ή σαν παρασιτικές ανθρώπινες προσθήκες, όπως εξάλλου και κάθε άλλο στοιχείο των πόλεων που τραβά την προσοχή μας.

ΧΩΡΟΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

BEING AS COMMUNION

Η κεντρική έκθεση της 8ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης προτείνει μια επανεξέταση: μια επανεξέταση της ζωής ως κοινωνίας, αλλά και της συν-ύπαρξης ως ένα εργαλείο για την αντιμετώπιση των πολλαπλών κρίσεων που βιώνουμε. Το ζήτημα της συν-ύπαρξης εξετάζεται  μέσα από τα έργα 28 καλλιτεχνών/έχνιδων που εστιάζουν σε ποικίλες μορφές συνδιαλλαγής μεταξύ διαφορετικών υποκείμενων, ζώντων και νεκρών, ειδών και περιβαλλόντων. Η έμφαση μετατίθεται πια στις πρακτικές της φροντίδας, της αγάπης, του μοιράσματος, της αλληλοϋποστήριξης και της συμπεριληπτικότητας ως στάσεις ζωής. Καλλιτεχνικές ομάδες, και καλλιτέχνες/ιδες ερευνούν τις επιπτώσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας σε οικοσυστήματα που απειλούνται, τα πιθανά σενάρια βιώσιμης αλλά και ομαλής συμβίωσης, και τον βαθμό στον οποίο μπορούμε να μάθουμε να μην επιβάλλουμε τον εαυτό μας στον κόσμο γύρω μας.

04.03 –
21.05.2023

MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Πολυχώρος Πολιτισμού Ισλαχανέ, Επταπύργιο, Γενί Τζαμί, Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, Γυάλινο περίπτερο «Κήπου Γλυπτών» (παραλία), Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης (κτίριο Μ2)

Η κεντρική έκθεση της 8ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης προτείνει μια επανεξέταση: μια επανεξέταση της ζωής ως κοινωνίας, αλλά και της συν-ύπαρξης ως ένα εργαλείο για την αντιμετώπιση των πολλαπλών κρίσεων που βιώνουμε. Το ζήτημα της συν-ύπαρξης εξετάζεται  μέσα από τα έργα 28 καλλιτεχνών/έχνιδων που εστιάζουν σε ποικίλες μορφές συνδιαλλαγής μεταξύ διαφορετικών υποκείμενων, ζώντων και νεκρών, ειδών και περιβαλλόντων. Η έμφαση μετατίθεται πια στις πρακτικές της φροντίδας, της αγάπης, του μοιράσματος, της αλληλοϋποστήριξης και της συμπεριληπτικότητας ως στάσεις ζωής. Καλλιτεχνικές ομάδες, και καλλιτέχνες/ιδες ερευνούν τις επιπτώσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας σε οικοσυστήματα που απειλούνται, τα πιθανά σενάρια βιώσιμης αλλά και ομαλής συμβίωσης, και τον βαθμό στον οποίο μπορούμε να μάθουμε να μην επιβάλλουμε τον εαυτό μας στον κόσμο γύρω μας.

04.03 –
21.05.2023

MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Πολυχώρος Πολιτισμού Ισλαχανέ, Επταπύργιο, Γενί Τζαμί, Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, Γυάλινο περίπτερο «Κήπου Γλυπτών» (παραλία), Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης (κτίριο Μ2)

ΕΚΘΕΣΕΙΣ

PROJECTS

09.02 –
30.04.2023

Μία συλλογική πρόταση επιμελητών και επιμελητριών του MOMus

21.12.2022 –
21.05.2023

MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη

09.02 –
30.04.2023

Μία συλλογική πρόταση επιμελητών και επιμελητριών του MOMus

09.02 –
30.04.2023

Μία συλλογική πρόταση επιμελητών και επιμελητριών του MOMus

21.12.2022 –
21.05.2023

MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη

BIENNALE 8

ΓΕΩΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

Η ανταλλαγή ιδεών, αξιών και κανόνων μέσα σε ένα πλαίσιο διαπραγματεύσεων και συγκρούσεων πολιτισμικής, γεωγραφικής και πολιτικής φύσης είναι το κεντρικό ενδιαφέρον της «γεωκουλτούρας» ως όρου των πολιτικών και κοινωνικών επιστημών. Στον άξονα αυτόν, η 8η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης στρέφει το ενδιαφέρον στους όρους «γη» και «κουλτούρα» και συναρτά την καλλιέργεια της γης με την κουλτούρα ως ένα σύνολο πόρων, κειμένων και πρακτικών που διατίθενται στον άνθρωπο για να κατανοήσει τον κόσμο και να δράσει μέσα σε αυτόν. Διερευνά ζητήματα μνήμης, ιστορίας και διαχείρισης τόσο τ ου φυσικού όσο και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος μέσα στις συνθήκες κλιματικής, οικονομικής και προσφυγικής κρίσης.

Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες εστιάζουν σε ιστορίες τόπων και ανθρώπων, θίγουν ζητήματα ταυτότητας, ηθικής, δικαίου και βιωσιμότητας, προτείνουν αυτοσχέδιες οικολογικές τεχνολογίες, διερευνούν δυνατότητες συλλογικής ύπαρξης, διερωτούν για τα συστήματα με τα οποία οργανώνεται η παραγωγή, η κατανάλωση και η κερδοφορία, κάνουν πράξη ιδέες κοινής χρήσης πόρων και ισότιμης διαβίωσης και τρόπους επανεκτίμησης της εμπορευματοποίησης της ανθρώπινης και εν γένει έμβιας ζωής. Η φαντασία που διατρέχει τα έργα τους αναδεικνύεται σε κρίσιμο παράγοντα για τη δυνατότητα να φανταστεί ο καθένας μας διαφορετικές εκδοχές του μέλλοντος.

Πιστεύοντας ότι η τέχνη διευρύνει την κατανόηση του κόσμου, η 8η Μπιενάλε δεν επιδιώκει μόνο να αφυπνίσει την περιβαλλοντική μας συνείδηση, αλλά και να πολλαπλασιάσει τις δυνατότητες του μέλλοντος με νέες διεκδικήσεις και οράματα. Η 8η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης φιλοδοξεί να γίνει μια πράξη επικοινωνίας με τον κόσμο, μια πράξη δικαιοσύνης και ελευθερίας, εμπιστοσύνης και προοδευτικής σκέψης.

Η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης), διοργανώνεται από το MOMus και υλοποιείται από το MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης.

Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες εστιάζουν σε ιστορίες τόπων και ανθρώπων, θίγουν ζητήματα ταυτότητας, ηθικής, δικαίου και βιωσιμότητας, προτείνουν αυτοσχέδιες οικολογικές τεχνολογίες, διερευνούν δυνατότητες συλλογικής ύπαρξης, διερωτούν για τα συστήματα με τα οποία οργανώνεται η παραγωγή, η κατανάλωση και η κερδοφορία, κάνουν πράξη ιδέες κοινής χρήσης πόρων και ισότιμης διαβίωσης και τρόπους επανεκτίμησης της εμπορευματοποίησης της ανθρώπινης και εν γένει έμβιας ζωής. Η φαντασία που διατρέχει τα έργα τους αναδεικνύεται σε κρίσιμο παράγοντα για τη δυνατότητα να φανταστεί ο καθένας μας διαφορετικές εκδοχές του μέλλοντος.

Πιστεύοντας ότι η τέχνη διευρύνει την κατανόηση του κόσμου, η 8η Μπιενάλε δεν επιδιώκει μόνο να αφυπνίσει την περιβαλλοντική μας συνείδηση, αλλά και να πολλαπλασιάσει τις δυνατότητες του μέλλοντος με νέες διεκδικήσεις και οράματα. Η 8η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης φιλοδοξεί να γίνει μια πράξη επικοινωνίας με τον κόσμο, μια πράξη δικαιοσύνης και ελευθερίας, εμπιστοσύνης και προοδευτικής σκέψης.

Η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης), διοργανώνεται από το MOMus και υλοποιείται από το MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης.